Nagrane wspomnienia Erny Rosenstein , zostały spisane przez Zenonę Macużankę. Były potem autoryzowane. Wcześniej Artur Sandauera chciał też rejestrować relacje żony, ale nigdy tego nie dokończył... . Pliki audio nagrane przez Macużankę jak i przez Sandauera zawierają znacznie więcej szczegółów, niż to co wcześniej było publikowane.
Są tam szczegóły ucieczki z lwowskiego getta, wieloletniego ukrywania się pod przybranymi nazwiskami. Jest relacja o zamordowaniu Rosensteinów przez szmalcownika, prawie na oczach córki. Są barwne ale niekiedy przejmujące obserwacje i sceny rodzajowe z życia w czasie okupacji. Obserwacje osoby z zamożnego domu, która ukrywając się przez lata, udaje prostą biedną drobnomiasteczkową dziewczynę... Są relacje z czasu początków PRL'u, o wprowadzaniu socrealizmu i opozycji w partii...
Oryginalne nagrania, udostępniam poniżej.
Czasem te same wątki powtarzają się w rozmowach z Zenoną Macużanką co i z Arturem Sandauerem
Z rozmów z Zenoną, zawartość pliku :
Pierwsze kontakty z komunizmem. Studia we Wiedniu i lewicowe powstanie.
Powrót do Krakowa. Grupa Krakowska już usunięta z Akademii
Z rozmów z Arturem Sandauerem , zawartość pliku:
Ucieczka z getta we Lwowie. Podróż do Warszawy. Wyjazd na wieś. Szmalcownik morduje rodziców Erny Rosenstein. Ranna ucieka do przydrożnej chałupy, przerażeni chłopi obawiają się że może być Żydówką...
Z rozmów z Zenoną, zawartość pliku :
Życie we Lwowie, pod władzą radziecką. Prymitywny szacunek dla sztuki. Lewicowi artyści, a socrealizm. Przeznaczeni do wywózki.
Po wkroczeniu Niemców, ucieczka z getta we Lwowie do Generalnej Guberni. Przygodny znajomy oferujący pomoc, morduje rodziców. Ranna Erna Rosenstein, pod strażą w szpitalu. Policja nie szuka mordercy, lecz Żydówki która się uratowała. Ucieczka z Wadowa przed samym aresztowaniem...
Z rozmów z Arturem Sandauerem, zawartość pliku:
Ranna Erna Rosenstein ucieka ze szpitala, policja nie szuka bandziora lecz oczywiście Żydówki, która uciekła.
Boi się iść gościńcem, idzie w krzakach, równoległe do drogi. Wraca do Warszawy, dla bezpieczeństwa daje konduktorowi łapówkę za miejsce udając handlarkę szmuglującą żywnością... Warszawa - ukrywanie się i szukanie miejsc do spania. Pan Chojnacki - fałszywe papiery
Z rozmów z Zenoną, zawartość pliku :
Po zamordowaniu rodziców powrót do Warszawy. Pomoc Allana Kosko i rodziny Dzusów. Fałszywe papiery od p. Chojnackirgo. Wynajmuje łóżko u babci Jagodzińskiej, potem pracuje jako pomoc krawiecka..
Z rozmów z Zenoną, zawartość pliku :
Studia w Wiedniu. Doświadczenia z szantażystami i szmalcownikami w czasie okupacji w Warszawie. Pomoc ze strony państwa podziemnego. Po doświadczeniach z komunistycznego Lwowa,, dystans do PPR
Z rozmów z Zenoną, zawartość pliku :
Warszawa w czasie okupacji, życie w czasie powstania warszawskie. Po upadku powstania, ucieczka z pochodu wychodzących z Warszawy...
Schronienie w Częstochowie ma dzięki Bognie Zbirożance ( Malec ), potem zostaje guwernantką dzieci u sąsiada rzeźnika...
Z rozmów z Zenoną, zawartość pliku :
pierwszy powojenny kontakt z Sandauerem, odnalezienie brata Paula Rosensteina Rodana na uniwersytecie w Londynie, wyjazd do Francji. Ponownie spotkanie z Sandauerem, powrót do Polski przeprowadzka do Warszawy.
Odmowa udziału w wystawie lansującej socrealizm, nagana partyjna z wezwaniem do samokrytyki. Opozycja w PZPR. Grupa Krakowska żle o socrealiźmie, ale dyskusja tylko wewnątrz, na zebraniach partyjnych.
Z rozmów z Zenoną, zawartość pliku :
Odwilż, pierwsza wystawy sztuki nowoczesnej po 55 roku. Powstanie II Grupy Krakowskiej. Między innymi Jonasz Stern, Marysia Jarema, Tadeusz Kantor i Erna Rosenstein Koniec walki z socrealizmem w plastyce i muzyce... Problemy w literaturze rzeźbie czy w filmie.
Partia wedle Erny Rosenstein powinna by miejscem dyskusji ideologicznej...
Sen o mordowanej przez szmalcownika matce, która przekonuje córkę, by wobec tego co ją czeka, odeszła razem z nią...